ประวัติตำบลพันชนะ

                   สมเด็จพระเจ้าตากสินมหาราช เสด็จยกทัพปราบชุมนุมเจ้าพิมาย โดยได้ยกทัพมาทุ่งนาทางทิศตะวันตกของบ้านพันชนะ ทหารของเจ้าเมืองพิมายได้ออกสู้รบโดยใช้ทุ่งนาทิศตะวันตก ของบ้านพันชนะเป็นสนามศึกการสู้รบเป็นไปอย่างดุเดือด  สมเด็จพระเจ้าตากสิน  และทหารใช้ดาบฟันศัตรูจนได้รับชัยชนะ  คนในหมู่บ้านเป็นคนไทยโคราช  พูดภาษาโคราช  จึงเรียกชื่อบ้านนั้นว่า “บ้านฟันฉะณะไท” (ในแผนที่ของพระเจ้าน้องยาเธอกรมขุนสรรพสิทธิประสงค์ ตามแผนที่มณฑลนครราชสีมามีชื่อหมู่บ้านนี้จริง) แต่ด้วยบ้านฟันฉะณะลาวเปลี่ยนชื่อเรียกว่า “บ้านเก่า” ส่วนหมู่บ้าน “บ้านฟันฉะณะไท” จึงเหลื่อชื่อเรียกว่า “บ้านพันชนะ” ปัจจุบันตั้งอยู่ที่หมู่ 1 ตำบลพันชนะ อำเภอด่านขุนทด จังหวัดนครราชสีมา

                   เมื่อทหารของเจ้าเมืองพิมายสู้ไม่ได้หนีไปตั้งหลัก ณ หนองน้ำกลางป่าทางทิศตะวันตกเฉียงเหนือของบ้านพันชนะระยะทางประมาณ 6 กิโลเมตร สมเด็จพระเจ้าตากสินรู้ข่าวยกกองทัพตามมาตี หนองน้ำนั้น  จึงมีชื่อว่า “ หนองตามมาตี” ปัจจุบันอยู่ทางทิศตะวันตกของบ้านหนองพลวง ตำบลพันชนะ  อำเภอด่านขุนทด  จังหวัดนครราชสีมา 

                   หลังจากได้รับชัยชนะ  สมเด็จพระเจ้าตากสินมหาราชจึงดำรัส  ให้พระราชวรินทร์ (พระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช) และพระมหามนตรี (สมเด็จพระบวรเจ้ามหาสุรสิงหนาท) ยกทัพไปตีทัพพระยา  วรวงศาธิราช  ซึ่งตั้งค่ายอยู่ ณ ด่านขุนทด (ด่านใน) สมเด็จพระเจ้าตากสิน เสด็จยกทัพหลวงขึ้นไปทางด่านประคำ  ด่านกรงกลาง  ด่านจาก  และเข้าตีด่านจอหอ

                   สมเด็จพระเจ้าตากสิน ตีทัพเจ้าพระยาศรีสุริยวงศ์ จับตัวเจ้าพระยาศรีสุริยวงศ์ พระยามหามนตรี กับทั้งหม่องญา ดำรัสสั่งให้ประหารชีวิตทั้ง 3 ชีวิต เจ้าพิมาย (กรมหมื่นเทพพิพิธ) ได้ทราบข่าวว่าเสียพระยาทั้ง 3 แล้วก็ตกพระทัยมิได้ตั้งอยู่สู้รบ พาพรรคพวกหนีขึ้นไปแดนกรุงศรีสัตนาคนหุต ขุนชะนะชาวเมืองนครราชสีมา ติดตามจับกรมหมื่นเทพพิพิธได้ทั้งบุตรและภรรยา นำเอาตัวมาถวายนฝ่ายกองทัพพระราชวรินทร์และพระมหามนตรี ยกทัพเข้าตีที่บ้านหาญ ด่านนอก ด่านขุนทด โดยมีพระยาวรวงศาธิราช (พระยาน้อย) รบต่อต้านทานกันอยู่เป็นหลายวัน พลข้าหลวงจึงเข้าหักเอาค่ายข้าศึกด่านขุนทดได้ ทัพพระยาวรวงศาธิราชแตกพ่ายหนีไป ณ เมืองเสียมราชแดนกรุงกัมพูชาธิบดี  พระราชวรินทร์ พระมหามนตรี ยกทัพติดตามไปตีเมืองเสียมราชได้ แต่พระยาวรวงศาธิราช นั้นหนีศูนย์หาตัวไม่พบ จึงเลิกทัพกลับมาเฝ้าสมเด็จพระเจ้าตากสิน ณ เมืองนครราชสีมา สมเด็จพระเจ้าตากสินพระกรุณาโปรดปูนบำเหน็จ ตั้งพระราชวรินทร์เป็นพระยาอภัยรณฤทธิ์ จางวางพระตำรวจฝ่ายขวา ตั้งพระมหามนตรี เป็นพระยาอนุชิตราชา จางวางพระตำรวจฝ่ายซ้าย ตั้งขุนชะนะให้เป็นพระยากำแหงสงครามครองเมืองนครราชสีมา แล้วเสด็จเลิกทัพหลวงกลับกรุงธนบุรี เพื่อเทิดทูนสักการบูชา เป็นที่ยึดเหนี่ยวจิตใจ ระลึกในพระมหากรุณาธิคุณตลอดจนเป็นแหล่งเรียนรู้ทางประวัติศาสตร์ชุมชน เพื่อให้ปวงชนชาวไทยได้น้อมรำลึกตลอดไป ชาวตำบลพันชนะและพสกนิกรชาวไทย จึงได้ร่วมการสร้างศาลและพระบรมรูปสมเด็จพระเจ้าตากสินมหาราช ขึ้น ณ หมู่บ้านพันชนะ หมู่ที่ 1 ตำบลพันชนะ  อำเภอด่านขุนทด  จังหวัดนครราชสีมา  ตั้งแต่ปี 2552 เป็นต้นมา

คำขวัญตำบลพันชนะ

          พริกแกงเลื่องชื่อ นามระบือหนองไม้ตาย ธารน้ำใสห้วยสามบาท ปุ๋ยธรรมชาติหนองมะค่า ภูมิปัญญาป่าชุมชน เทิดทูลล้นพระเจ้าตากสิน

 ศาลสมเด็จพระเจ้าตากสินมหาราช  หมู่ที่ 1  บ้านพันชนะ  ตำบลพันชนะ  อำเภอด่านขุนทด